De afwikkeling van de nalatenschap, inclusief de verdeling, is de verantwoordelijkheid van de erfgenamen. Zij moeten het overal over eens zijn. Gemiddeld kost het afwikkelen van een ‘gewone’ nalatenschap minstens een jaar. Bij conflicten kan het jaren duren.
Een eenvoudige nalatenschap is een nalatenschap waarbij geen sprake is van beneficiaire aanvaarding of een zogenaamde wettelijke vereffening. Is dat wel het geval, dan gelden er in principe een aantal wettelijke voorschriften die de afwikkeling van een nalatenschap vaak een stuk lastiger maken.
Verklaring van erfrecht
Het startpunt voor de afwikkeling van een nalatenschap is de afgifte van een verklaring van erfrecht door een notaris. Alleen een notaris is bevoegd om deze verklaring af te geven. Deze verklaring is vaak noodzakelijk om bij een bank of verzekeraar als erfgenaam een uitbetaling van bepaalde gelden op te kunnen eisen. Allerlei instanties gaan uit van de juistheid van deze verklaring.
Na de verklaring van erfrecht moet er een inventarisatie gemaakt worden van alle activa (bezittingen) en passiva (schulden) van de nalatenschap per de datum van het overlijden. Deze inventarisatie is ook nodig om later aangifte te kunnen doen van de verschuldigde erfbelasting.
De afwikkeling
Nadat de omvang van de nalatenschap is vastgesteld, moeten de eventuele schulden van de nalatenschap worden betaald en moet er aangifte worden gedaan van erfbelasting. Daarna moeten er successierechten betaald worden en eventuele bedragen die nog door derden aan de erflater betaald moesten worden, kunnen worden geïnd. Pas als dit heeft plaatsgevonden kan tot verdeling (uitbetaling) van de nalatenschap worden overgegaan.